Асăннă медиапроект республикăри ертсе пыракан массăллă информаци хатĕрĕсенче вăй илсех пырать. Иртнĕ кунсенче телекуравçăсем "Тĕп темăн" черетлĕ кăларăмне пăхрĕç. Паян эпир унăн кĕске варианчĕпе хамăр вулакансене паллаштарас тетпĕр.

Çурхи сехет çулталăклăх

Чăваш Республикин Пуçлăхĕ Михаил Игнатьев ял хуçалăх предприятийĕсем çурхи уй-хир ĕçĕсене епле хатĕрленнине тĕрĕслессине Çĕрпỹ районĕнчи Чурачăк сали çывăхĕнче вырнаçнă "ВДС" ял хуçалăх предприятийĕнчен пуçларĕ. Малтанах хуçалăх учредителĕ А.Федоров республика Пуçлăхне нихăçан та сухаламан çĕр лаптăкĕпе паллаштарчĕ. Ку тỹпемĕн ỹсĕмĕ - пирĕн эрăчченхи 3-4 ĕмĕрсем. Кунта тĕрлĕ вăхăтсенче ирттернĕ шыравсем асăннă вырăн тĕнче культуришĕн пĕлтерĕшлине çирĕплетеççĕ.

Механизаторсем вăл е ку ĕçе пуçăнас умĕн ырă йăлапа çак вырăна килсе пулăшу ыйтаççĕ. Çỹлти вăйсене шанаççĕ пулин те, хăйсен тăрăшулăхĕ тĕп вырăнта пулмаллине асра тытаççĕ. Çавăнпа та вĕсен М. Игнатьева каласа памалли чылай. Малтанхи икĕ çулта 500 гектар çинче тыр-пул туса илнĕскерсем вăй пуррине шута илсе таврара пушă выртакан çĕрсене арендăна илнĕ те халĕ ака ĕçĕсене 4,5 пин гектар çинче пурнăçлаççĕ.

Çĕр ĕçне чунĕпе парăннă механизаторсем Михаил Игнатьева çĕнĕ тракторсемпе ака агрегачĕсене кăтартрĕç, вĕсемпе ĕçлес технологи улшăнни пирки каласа пачĕç. Уй-хир ĕçченĕсемпе механизаторсем А.Федоров парăмсен шурлăхĕнче пулнă "Броневик" колхоза çĕнĕ пурнăç панине пытармаççĕ. Паян "ВДС" хуçалăхăн сутмалли вăрлăх çеç пĕр пин тонна ытла. Ку вăл - мал туртăмлă аталанăвăн никĕсĕ.

Çамрăксем епле пурăннипе кăсăклансан Алексей Гаврилов механизатор хуравпа кĕттермерĕ:

- Пирĕншĕн чи кирли - лайăх тỹлевлĕ ĕç пурри. Канăва ирттерме спорткомплекса каятпăр е çĕнĕ технологие пăхăнса тунă стадиона çỹретпĕр. Ял куç умĕнчех аталанса пыни çамрăксене те инçе çула хăваламасть.

- Апла пулсан çĕр ĕçĕн тата выльăх-чĕрлĕх отраслĕн аталану перспективи пур,- пĕтĕмлетрĕ Михаил Игнатьев.

Куç хăрать те алă тăвать

Канаш районĕнчи Янкăлч ялĕнчи Никоновсен ферми - тăван çĕр çинче епле ĕçлемеллине çирĕплетекен тĕслĕх. Валерий Михайловичпа Вера Арсентьевна выльăх-чĕрлĕх ĕрчетес ĕçе 2005 çулта кỹлĕннĕ. Малтан сумалли 3 ĕне çеç тытнăскерсем 2011 çулта хуçалăх мелĕпе 40 пуç вырнаçакан ферма туса лартнă. 2014 çулта "Çемье фермисене аталантарасси" конкурса хутшăнса 5 миллионлăх грант çĕнсе илнĕ. Унпа усă курса вĕсем кĕске вăхăтрах çĕнĕ ферма туса хута янă.

- Сумалли ĕнесен кĕтĕвне 100 пуçа çитерес тĕллев пур, - паллаштарнă фермерсем хăйсен ĕмĕчĕсемпе Чăваш Республикин Пуçлăхне. Михаил Игнатьев фермерсен аталану шухăш-ĕмĕчĕсене ырланă. "Алă усмасан эсир çывăх вăхăтра сумалли ĕнесен кĕтĕвне 200 пуçа çитересси пирки те манăн иккĕленỹ çук. Пурнăçпа тан пырса ĕнесене пăхнă çĕрте компьютер технологийĕпе усă курма пуçлани пысăк тĕрев пуласса шанатăп", - сĕннĕ республика Пуçлăхĕ.

Никоновсен аслă ывăлĕн çемйинче ача çуралнă май Михаил Игнатьев пурăнмалли çурт туянма е ăна тума 70 процент субсиди илме мĕн тумаллине ăнлантарнă. Сăмах май, "Ял территорийĕсен çирĕп аталанăвĕ" программăпа Чăваш Республикинчи 4483 çамрăк çемье пурăнмалли çурт-йĕрлĕ пулнă. Вăл шутран 1,5 пин ытла çемье - аграри специалисчĕсем. Кăçал асăннă тĕллевпе федераци бюджетĕнчен Чăваш Ене 87 миллион тенкĕ уйăрса панă.

Чăваш "Моцарелли"

Комсомольски районĕнчи Çĕнĕ Кипеçре сĕт завочĕ пур. Унта пулса курсан "Хамăрăнне туян!" тесе чĕнсе калани сăмах вылятни пулманнине ăнланса илетĕн. Предприятие Вадим Агамирян ертсе пырать. Унăн пурнăç принципĕ - ялан малалла. Сĕт заводĕнче продукци кăларма ỹсентăран çăвĕсемсĕр, консервантсемпе сăрăсемсĕр чĕртаварпа тата çĕнĕ йышши технологипе ĕçлекен оборудованипе усă кураççĕ.

"Изамбаевский" заводра пулнă май Михаил Игнатьев ĕçлекенсен йăла ыйтăвĕсемпе кăсăкланнă. Çывăх вăхăтрах кунта çĕнĕ ĕç вырăнĕсем уçăлмалла. Кун пирки тата реконструкци ĕçĕсемпе, строительство ыйтăвĕсемпе республика Пуçлăхне завод ертỹçи Вадим Агамирян тĕплĕн каласа панă. М.Игнатьев завод хăй умне лартнă тĕллевсене пурнăçласан халăха ĕçпе тивĕçтерессине лайăхлатнипе пĕрлех район бюджетне те налук ытларах каяссине пĕлтернĕ.

Вырăнти инвесторсем

Унчченхи çулсенче катаран килнĕ "хуçасен" тăрăшулăхĕпе панкрута тухнă апат-çимĕç предприятийĕсем юлашки вăхăтра хăйсем пирки аса илтерме пуçлани ырă туйăм çуратать. Çакнашкал лару-тăру Шупашкарти аш-какай комбиначĕпе те пулса тухнăччĕ.

Аталану çулĕн шыравĕ çăмăл пулмарĕ кунта. Михаил Игнатьев "патриот" сăмахран ютшăнман çынсене шыраса тупма пултарчĕ. Çапла вара иртнĕ çулхи раштав уйăхĕнче "Агро-Инвест" акционерлă хупă общество тăрăшнипе Шупашкарти аш-какай комбиначĕн пĕрремĕш линийĕ ĕçлеме пуçларĕ.

Кунти тĕл пулура Михаил Игнатьев Сергей Михеев генеральнăй директорăн, Ананий Платонов ĕç тăвакан директорăн тата Екатерина Кошанова тĕп технологăн шухăш-кăмăлĕпе, предприятин бизнес-планĕпе паллашрĕ. Паянхи куна предприяти талăксерен икшер тонна аш-какай тирпейлесе çĕр тĕрлĕ продукци кăларать. Кунта ĕç калăпăшне çывăх вăхăтра татах ỹстерес шанăç та пур.

Чăваш Республикинче юлашки çулсенче ĕç çине хуçалла пăхакансем йышланчĕç. Вĕсене паян шанма пулать. Çавăнпа та çывăх вăхăтра республикăра вырăнти инвесторсем çине шанăç ытларах пулĕ.

Ĕç калăпăшĕ пысăк

Пирĕн районти çĕр ĕçченĕсем те кашни уяр кунпа туллин усă курса çуртрисем акас ĕçе агротехнологие пăхăнса кỹлĕнчĕç. "Хурçă утсем" иртен пуçласа каçчен пĕрлешỹллĕ хуçалăхсен уй-хирĕсенче вăй хураççĕ. Малашлăх ĕмĕтпе пурăнакан хресчен кашни ĕçе вăхăтра та пахалăхлă пурнăçласа хăварассишĕн тимлет.

Ял хуçалăх производство кооперативĕсемпе колхозсен, хресчен (фермер) хуçалăхĕсен кăçалхи çур акире уй-хир ĕçĕсен планĕпе килĕшỹллĕн пурĕ 12000 гектар тыр-пул, 2000 гектар пĕр çул ỹсекен курăксем, 700 гектар куккурус акмалла. Кунпа пĕрлех 1300 гектар çĕр улми, 100 гектар пахча çимĕç лартмалла. Ĕнерхи кун тĕлне хуçалăхсем 3500 гектар çинче çурхи культурăсене акнă та.

Ака-суха ĕçĕсем кунсерен вăй илсех пыраççĕ. Çĕр ĕçченĕ умри ĕçсен калăпăшĕ пысăккине тата çак вăхăтри хăйĕн яваплăхне ăнланать. Çавăнпа кашни ĕçе вăхăтра пурнăçлассипе тăрăшать вăл.